گروه نرم افزاری آسمان

اشاره



ص: 2

ص: 3

ص: 4

ص: 5

ص: 6

ص: 7

ص: 8

ص: 9



بخش دوم: آشنایی با یگانگیِ خدا

اشاره

بخش دوم: آشنایی با یگانگیِ خدافصل یکم: ارزش توحیدفصل دوم: مراتب توحید

.


ص: 10

الفصل الأوّل: قیمه التّوحید1 / 1أَوَّلُ الدِّینِالإمام علیّ علیه السلام :أَوَّلُ الدِّینِ مَعرِفَتُهُ ، وکَمالُ مَعرِفَتِهِ التَّصدیقُ بِهِ ، وکَمالُ التَّصدیقِ بِهِ تَوحیدُهُ . (1)

1 / 2نِصفُ الدِّینِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :التَّوحیدُ نِصفُ الدِّینِ . (2)

.

1- .نهج البلاغه : الخطبه 1 ، الاحتجاج : ج 1 ص 473 ح 113 ، عوالی اللآلی : ج 4 ص 126 ح 215 ، بحارالأنوار : ج 4 ص 247 ح 5 .
2- .التوحید : ص 68 ح 24 ، عیون أخبار الرضا : ج 2 ص 35 ح 75 کلاهما عن داوود بن سلیمان الفرّاء عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، صحیفه الإمام الرضا علیه السلام : ص 104 ح 52 عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلامعنه صلی الله علیه و آله ، بحار الأنوار : ج 3 ص 240 ح 25 .

ص: 11



فصل یکم: ارزش توحید

1 / 1 سرلوحه دین

1 / 2 نیمه دین

فصل یکم: ارزش توحید1 / 1سرلوحه دینامام علی علیه السلام :سرلوحه دین ، معرفت اوست و کمال معرفتش ، تصدیق او و کمال تصدیقش ، یگانه دانستن او .

1 / 2نیمه دینپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :توحید ، نیمی از دین است .

.


ص: 12

1 / 3کَلِمَهُ التَّقویرسول اللّه صلی الله علیه و آله فی تَفسیرِ «لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» : قَولُهُ : لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ یَعنی وَحدانِیَّتَهُ ، لا یُقبَلُ الأَعمالُ إِلاّ بِها ، وهِیَ کَلِمَهُ التَّقوی ، یُثَقِّلُ اللّهُ بِهَا المَوازینَ یَومَ القِیامَهِ . (1)

1 / 4ثَمَنُ الجَنَّهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :التَّوحیدُ ثَمَنُ الجَنَّهِ . (2)

عنه صلی الله علیه و آله :إِنَّ اللّهَ عز و جل قالَ : ما جَزاءُ مَن أَنعَمتُ عَلَیهِ بِالتَّوحیدِ إِلاَّ الجَنَّهُ . (3)

عنه صلی الله علیه و آله :مَن ماتَ وهُوَ یَعلَمُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ دَخَلَ الجَنَّهَ . (4)

عنه صلی الله علیه و آله :مَن قالَ : «لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» مُخلِصا دَخَلَ الجَنَّهَ ، وإِخلاصُهُ أَن تَحجُزَهُ «لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» عَمّا حَرَّمَ اللّهُ عز و جل . (5)

.

1- .علل الشرائع : ص 251 ح 8 ، الأمالی للصدوق : ص 255 ح 279 وفیه «لا یَقبل اللّه » بدل «لا یُقبل» وکلاهما عن الحسن بن عبد اللّه عن أبیه عن جدّه الإمام الحسن علیه السلام ، الاختصاص : ص 34 عن الحسین بن عبد اللّه عن أبیه عن جدّه عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلامعنه صلی الله علیه و آلهنحوه ، بحار الأنوار : ج 9 ص 294 ح 5 .
2- .الأمالی للطوسی : ص 570 ح 1178 عن محمّد بن علیّ بن الحسین بن زید عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 3 ص 3 ح 3 .
3- .التوحید : ص 28 ح 29 ، الأمالی للصدوق : ص 471 ح 628 ، الأمالی للطوسی : ص 430 ح 960 کلّها عن إسماعیل بن موسی عن أبیه الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام ، الاختصاص : ص 225 ، بحار الأنوار : ج 3 ص 3 ح 2 ؛ تاریخ أصبهان: ج 1 ص 280 ح 468، الفردوس : ج 4 ص 337 ح 6975 کلاهما عن أنس بن مالک نحوه ، کنز العمّال : ج 2 ص 43 ح 3048 .
4- .صحیح مسلم : ج 1 ص 55 ح 43 ، مسند ابن حنبل : ج 1 ص 142 ح 464 ، المستدرک علی الصحیحین : ج 1 ص 144 ح 242 ، المصنّف لابن أبی شیبه: ج 3 ص 126 ح 12 ، حلیه الأولیاء: ج 7 ص 174 کلّها عن عثمان بن عفّان، کنزالعمّال: ج 1 ص 46 ح 123؛ التوحید : ص 29 ح 30 عن عثمان بن عفّان وفیه «أنّ اللّه حقّ» بدل «أنّه لا إله الاّ اللّه » ، بحار الأنوار : ج 3 ص 10 ح 20 .
5- .التوحید : ص 28 ح 27 ، معانی الأخبار : ص 370 ح 2 ، ثواب الأعمال : ص 20 ح 3 ، مکارم الأخلاق : ج 2 ص 83 ح 2218 کلّها عن زید بن أرقم ، بحار الأنوار : ج 93 ص 197 ح 22 ؛ تاریخ بغداد : ج 12 ص 64 ح 6455 عن أنس ، حلیه الأولیاء : ج 9 ص 254 عن زید بن أرقم وکلاهما نحوه ، کنز العمّال : ج 1 ص 61 ح 206 .

ص: 13



1 / 3 کلمه تقوا

1 / 4 بهای بهشت

1 / 3کلمه تقواپیامبر خدا صلی الله علیه و آله در تفسیر «لا إله إلاّ اللّه » : این سخن، یعنی [ اقرار به] وحدانیت خدا که اعمال، جز بِدان پذیرفته نمی شود و آن، کلمه تقواست که خدا در روز قیامت، ترازوها[ی سنجش اعمال] را بدان، سنگین می کند .

1 / 4بهای بهشتپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :توحید ، بهای بهشت است .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خدای عز و جل فرمود : «جزای کسی که نعمت توحید را به وی ارزانی داشته ام ، جز بهشت نیست» .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر که بمیرد، در حالی که می داند خدایی جز خداوند یکتا نیست ، به بهشت درمی آید .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر کس خالصانه بگوید : «لا إله إلاّ اللّه ؛ خدایی جز خداوند یکتا نیست» ، به بهشت درمی آید و خلوص آن، یعنی این که «لا إله إلاّ اللّه » ، گوینده آن را از آنچه خداوند عز و جل حرام کرده است ، بازمی دارد .

.


ص: 14

عنه صلی الله علیه و آله :إِنَّ «لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» کَلِمَهٌ عَظیمَهٌ کَریمَهٌ عَلَی اللّهِ عز و جل ، مَن قالَها مُخلِصا استَوجَبَ الجَنَّهَ ، ومَن قالَها کاذِبا عَصَمَت مالَهُ ودَمَهُ ، وکانَ مَصیرُهُ إِلَی النّارِ . (1)

عنه صلی الله علیه و آله فی مَوعِظَتِهِ لاِبنِ مَسعودٍ : إِذا تَکَلَّمتَ ب «لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» ولَم تَعرِف حَقَّها ؛ فَإِنَّهُ مَردودٌ عَلَیکَ . (2)

1 / 5حَیاهُ النَّفسِالإمام علیّ علیه السلام :التَّوحیدُ حَیاهُ النَّفسِ . (3)

1 / 6عُروَهُ اللّهِ الوُثقیالإمام الباقر علیه السلام :عُروَهُ اللّهِ الوُثقی التَّوحیدُ . (4)

.

1- .التوحید : ص 23 ح 18 عن أحمد بن عبد اللّه الجویباری عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 3 ص 5 ح 13 .
2- .مکارم الأخلاق : ج 2 ص 357 ح 2660 عن عبد اللّه بن مسعود ، بحار الأنوار : ج 77 ص 106 ح 1 .
3- .غرر الحکم : ح 540 .
4- .المحاسن : ج 1 ص 375 ح 822 عن محمّد بن مسلم ، بحار الأنوار : ج 3 ص 279 ح 14 .

ص: 15



1 / 5 حیات جان

1 / 6 استوارترین دستاویز خدا

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :بی گمان ، «لا إله إلاّ اللّه »، نزد خدا سخنی بزرگ و عزیز است . هر کس آن را خالصانه بگوید ، بهشت برایش واجب می شود و هر کس آن را به دروغ بگوید ، دارایی و خونش حفظ می شود ، امّا ره به دوزخ می بَرَد .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در اندرز به ابن مسعود : چون «لا إله إلاّ اللّه » را گفتی و حقّ آن را نشناختی ، به تو بازگردانده می شود .

1 / 5حیات جانامام علی علیه السلام :توحید ، حیات جان است .

1 / 6استوارترین دستاویز خداامام باقر علیه السلام :استوارترین دستاویز خدا [ برای انسان] ، توحید است.

.


ص: 16

1 / 7حِصنُ اللّهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :حَدَّثَنی جَبرَئیلُ سَیِّدُ المَلائِکَهِ ، قالَ : قالَ اللّهُ سَیِّدُ السّاداتِ عز و جل : إِنّی أَنَا اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنَا ، فَمَن أَقَرَّ لی بِالتَّوحیدِ دَخَلَ حِصنی ، ومَن دَخَلَ حِصنی أَمِنَ مِن عَذابی . (1)

1 / 8أفضَلُ الأَعمالِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :«لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» ، لا یَسبِقُها عَمَلٌ ، ولا تَترُکُ ذَنبا . (2)

الأَمالی للطوسی عن محمّد بن سماعه :سَأَلَ بَعضُ أَصحابِنَا الصّادِقَ علیه السلام ، فَقالَ لَهُ : أَخبِرنی أَیُّ الأَعمالِ أَفضَلُ ؟ قالَ : تَوحیدُکَ لِرَبِّکَ . قالَ : فَما أَعظَمُ الذُّنوبِ ؟ قالَ : تَشبیهُکَ لِخالِقِکَ . (3)

1 / 9سَبَبُ المَغفِرَهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :إِذا قالَ العَبدُ : «أَشهَدُ أَن لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» ، قالَ اللّهُ تَعالی : یا مَلائِکَتی ، عَلِمَ عَبدی أَنَّهُ لَیسَ لَهُ رَبٌّ غَیری ، أُشهِدُکُم أَنّی غَفَرتُ لَهُ . (4)

.

1- .عیون أخبار الرضا : ج 2 ص 135 ح 3 عن أحمد بن محمّد بن إبراهیم بن هاشم عن الإمام العسکری عن آبائه علیهم السلام ، جامع الأَحادیث للقمّی : ص 272 عن أحمد بن محمّد بن إبراهیم بن هاشم البلاذری عن الإمام المهدی عن آبائه علیهم السلامعنه صلی الله علیه و آله ، بحار الأنوار : ج 3 ص 10 ح 22 ؛ کنز العمّال : ج 1 ص 47 ح 127 نقلاً عن الشیرازی عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله .
2- .سنن ابن ماجه : ج 2 ص 1248 ح 3797 عن اُمّ هانئ ، کنز العمّال : ج 1 ص 418 ح 1781 وراجع المعجم الکبیر : ج 8 ص 115 ح 7533 .
3- .الأمالی للطوسی : ص 687 ح 1458 ، بحار الأنوار : ج 3 ص 8 ح 18 .
4- .تاریخ دمشق : ج 7 ص 61 ح 1617 عن أنس .

ص: 17



1 / 7 دژِ خدا

1 / 8 برترین عمل ها

1 / 9 سبب آمرزش

1 / 7دژِ خداپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :سرور فرشتگان ، جبرئیل علیه السلام برایم حدیث کرد و گفت : سرور سروران ، خداوند عز و جلفرمود : «من، تنها خدایم و خدایی جز من نیست . پس هر که به یگانگی من اقرار کند ، به دژِ من در می آید و هر که به دژم در آید ، از عذاب من، ایمن می شود» .

1 / 8برترین عمل هاپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هیچ عملی بر «لا إله إلاّ اللّه » پیشی نمی گیرد و گناهی باقی نمی نهد .

الأمالی، طوسی به نقل از محمّد بن سماعه : یکی از شیعیان از امام صادق علیه السلامپرسید : به من از برترین عمل، خبر ده . فرمود : «یگانه دانستن پروردگارت» . گفت : بزرگ ترین گناه، کدام است؟ فرمود : «همتا گرفتن برای خالقت» .

1 / 9سبب آمرزشپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :چون بنده بگوید : «أشهد أن لا إله إلاّ اللّه ؛ گواهی می دهم که خدایی جز خداوند نیست» ، خداوند متعال می گوید : «ای فرشتگان من ! بنده ام دانست که جز من، پروردگاری ندارد . شما را گواه می گیرم که او را آمرزیدم» .

.


ص: 18

عنه صلی الله علیه و آله :لا یَزالُ قَولُ: «لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» یَرفَعُ سَخَطَ اللّهِ عَنِ العِبادِ ، حَتّی إِذا نَزَلوا بِالمَنزِلِ الَّذی لا یُبالونَ ما نَقَصَ مِن دینِهِم إِذا سَلِمَت دُنیاهُم ، فَقالوا عِندَ ذلِکَ ، قالَ اللّهُ تَعالی لَهُم : کَذِبتُم کَذِبتُم . (1)

1 / 10سَبَبُ دَفعِ البَلاءِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :«لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» تَدفَعُ عَن قائِلِها تِسعَهً وتِسعینَ بابا مِنَ البَلاءِ أَدناهَا الهَمُّ . (2)

راجع : ج 4 ص 16 (الفصل الأوّل : قیمَهُ مَعرِفَهِ اللّهِ) .

1 / 11سَبَبُ الفلاحرسول اللّه صلی الله علیه و آله :قولوا: «لا إِلهَ إِلاَّ اللّهُ» تُفلِحوا . (3)

.

1- .نوادر الاُصول : ج 2 ص 73 عن أنس ، کنز العمّال : ج 1 ص 63 ح 224 وراجع ثواب الأعمال : ج 20 ص 4 .
2- .تاریخ دمشق : ج 17 ص 172 ح 4087 ، الفردوس : ج 5 ص 8 ح 7280 کلاهما عن ابن عبّاس ، کنز العمّال : ج 1 ص 63 ح 226 وراجع المقنع : ص 297 .
3- .مسند ابن حنبل : ج 5 ح 423 ح 16023 ، المستدرک علی الصحیحین : ج 1 ص 61 ح 39 کلاهما عن ربیعه بن عباد ، صحیح ابن حبّان : ج 14 ص 518 ح 6562 ، السنن الکبری : ج 1 ص 123 ح 358 ، المعجم الکبیر : ج 8 ص 314 ح 8175 کلّها عن طارق بن عبداللّه المحاربی ، کنز العّمال : ج 12 ص 449 ح 35538 ؛ المناقب لابن شهرآشوب : ج 1 ص 56 عن طارق المحاربی ، بحار الأنوار : ج 18 ص 202 .

ص: 19



1 / 10 سبب دور شدن بلا

1 / 11 سبب رستگاری

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :سخن «لا اله الاّ اللّه » ، هماره خشم خدا را از بندگان برمی دارد تا آن که به چنان جایگاه پایینی آیند که اگر دنیایشان سالم بماند ، اندیشناکِ کمبود در دین خود نشوند . پس چون در این حال آن را بگویند ، خداوند متعال به ایشان می فرماید : «دروغ می گویید ؛ دروغ می گویید!» .

1 / 10سبب دور شدن بلاپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :«لا اله الاّ اللّه »، 99 بلا را از گوینده اش دور می کند که کمترین آن ، اندوه است .

ر . ک : ج 4 ص 17 (فصل یکم : ارزش شناخت خدا) .

1 / 11سبب رستگاریپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :بگویید : «لا اله الاّ اللّه »، تا رستگار شوید .

.


ص: 20

الفصل الثانی : مراتب التّوحیدالمرتبه الاولی : التّوحید فی الذّاتموضوع التَّوحید من أَهمّ موضوعات معرفه اللّه سبحانه بعد إِثبات وجوده ، وهو جدیر بالمناقشه والتحلیل من جوانب مختلفه . لقد تمّ فی هذا الفصل تنظیم النصوص المرتبطه بأهمّ المباحث التَّوحیدیّه تحت عنوان مراتب التَّوحید ، وهی تبدأَ من التَّوحید فی الذّات ، وتنتهی بالتَّوحید فی العباده الذی یمثّل أَعلی المراتب فی معرفه اللّه تعالی ، وذلک علی المنوال الذی تلاحظونه . إِنّ التوحید الذاتیّ الذی یجسّد أَوّل مرتبه من مراتب التَّوحید ، بمعنی نفی الشریک ، والتشبیه ، والجزء عن ذات الحقّ تعالی ، وستلاحظون فی الأَبواب الآتیه البراهین العقلیّه علی توحید الذات وتفسیرها و تبیانها من وحی القرآن والحدیث .